Madeira (2010)
Een kort overzicht over de tochten die wij in januari-februari 2010 op Madeira hebben gemaakt. De weersomstandigheden waren sinds december al dramatisch, waardoor veel levada's (soms zwaar) beschadigd waren. Tijdens ons verblijf regende het ongeveer om de dag. Twee dagen gòòt het werkelijk: in Funchal gutste het water uit de riolen. (NB. Dit was nog voor de zware storm van half februari.)
Datum van naar vertrek aankomst tot.tijd pauzes looptijd aant.km stijging/daling 25-01-2010 Hotel langs de kust v.v. 13:41 15:05 01:24 0.21 01:03 4,5 gg 26-01-2010 Monte Caniço-BH 10:07 15:40 05:33 01:33 04:00 20,0 ^912m/v1236m 27-01-2010 Rabaçal (Risco/25 Fontes) [PR 6/6.1] 11:29 15:10 03:41 01:08 02:33 11,1 ^408m/v 666m 28-01-2010 Hotel Gogulho Funchal – haven v.v. 09:44 18:34 04:37 01:19 03:18 14,0 ^485m/v 540m 29-01-2010 PR 11-wandeling (Balcoes) 09:54 10:28 00:34 00:00 00:34 2,4 ^181m/v 229m 29-01-2010 PR 8-wandeling Saõ Lourenço 11:30 14:15 02:45 00:54 01:51 6,5 ^203m/v 210m 30-01-2010 Hotel Gogulho Lev.do Curral v.v. 09:13 15:39 06:26 01:54 04:32 21,7 ^856m/v 867m 01-02-2010 Monte (Park) 10:29 12:40 02:11 00:28 01:43 5,3 gg 01-02-2010 Monte – Funchal Hotel Gogulho 12:40 16:35 03:55 01:31 02:24 9,5 gg 02-02-2010 Hotel - langs de kust v.v. (REGEN) 08:52 10:50 01:58 00:38 01:20 6,2 gg 02-02-2010 Hotel Gogulho Funchal-levada's 15:21 17:19 01:58 00:28 01:30 7,6 ^227m/v 251m 03-02-2010 Barreiros Entreite (Cam.de Lobos) 10:40 17:15 06:35 01:21 05:14 25,2 ^864m/v 607m 04-02-2010 Choupana Rochão 09:31 12:00 02:29 00:36 01:53 9,0 ^719m/v 540m 04-02-2010 Hotel langs de kust v.v. 14:49 17:33 02:44 00:58 01:46 8,7 gg 05-02-2010 Camacha - St.António Santa Cruz 09:29 15:19 05:50 01:23 04:27 23,5 ^405m/v1094m 06-02-2010 Santo António Machico 11:17 14:05 02:48 00:45 02:03 11,0 ^168m/v 783m 07-02-2010 Hotel Gogulho Cámara de Lobos v.v. 09:10 13:45 04:35 01:40 02:55 14,4 ^532m/v 537m
< 26-1-2010 > < 27-1-2010 > < 28-1-2010 > < 29-1-2010 > < 30-1-2010 > < 31-1-2010 > < 1-2-2010 >
< 2-2-2010 > < 3-2-2010 > < 4-2-010 > < 5-2-2010 > < 6-2-2010 > < 7-2-2010 >
Dinsdag, 26-01-2010: We gaan met de kabelbaan naar Monte en lopen langs de Levada dos Tornos tot Camacha.
Er zijn onderweg drie plaatsen waar de levada of het pad beschadigd blijken.
Overigens is het een niet al te moeilijke wandeling. De twee Engelse theehuizen blijken allebei dicht.
Woensdag, 27-01-2010: We laten ons naar Rabaçal vervoeren waar we eerst langs een pad en de Levada do Risco naar de gelijknamige waterval gaan.
Schitterende baardmossen:
Vervolgens bezoeken we via de Levada das 25 Fontes de 25 bronnen om via een tunnel (800m) uiteindelijk weer bij het busje te komen.
Het is regenachtig en druk onderweg. Hoewel het pad glibberig is zijn er geen grote problemen.
Donderdag, 28-01-2010: We maken een (eerste) zwerftocht door Funchal, waarin een katamaran-tocht om dolfijnen te zien is opgenomen.
Ook zagen we Christophorus Columbus terugkeren. Dat doet hij daar (bijna) dagelijks.
Vrijdag, 29-01-2010: We laten ons eerst naar Ribeira Frio vervoeren voor een korte wandeling (langs de Levada Velha en de Levada do Furado) naar Balcoës, met een schitterend uitzicht op het centrale bergland. Evenals op 27-01 nemen we Madeira-vinken en -goudhaantjes waar. Ook laten zich Grote Gele Kwikstaarten zien. Het is regenachtig.
Daarna bezoeken we Ponta São Lourenço: hier zien we Berthelots piepers en Eilandgierzwaluwen. De route is tamelijk eenvoudig en het weer is opgeklaard.
Zaterdag, 30-01-2010: We lopen vanuit het hotel naar de Levada do Piornais, die eerst naar het westen voert en daarna naar het noorden afbuigt.
Waar deze riskant wordt, sluit het pad aan op de Levada do Curral. We lopen door tot de plaats waar het Sunflower-boekje meldt dat ze dit deel van de wandeling zelfs niet meer aan experts aanraden.
Het idee straks op de smalle richel te moeten omdraaien om hetzelfde stuk weer terug te moeten lopen, spreekt ons niet aan.
In Santa Quiteria blijven we nu op de (noordelijk van de Lev. do Piornais lopende) Levada do Curral, die hier al spoedig overgaat in de Levada do Poço Barral. Bij de kruising met een grote weg blijkt verdere voortgang over de levada onmogelijk: een hek sluit hem af. We keren terug naar het hotel. De route is nergens echt gevaarlijk, maar het is wel prettig als je je hoogtevrees onder controle hebt.
Zondag, 31-01-2010: We maken we een rondtocht over het eiland, via Ribiera Brava, Encumeada, São Vincente, Porto Moniz, Rabaçal, Madalena do Mar en Cabo Girão. Veel van het moois onderweg is niet te zien door de felle regenbuien.
Maandag, 1-02-2010: We gaan met de bus naar Monte.
We genieten hier eerst enkele uren van de Jardim Tropical, ...
... om daarna het pad te kiezen dat via Romeiros aansluit op de Levada do Bom Succeso. Het pad blijkt steil en glibberig.
Toch gaan we in 40 minuten meer dan 300m omlaag, gecontroleerd! Daarna: de levada. Op één plaats is er een boom overheen gevallen. Het kost enige moeite om deze lastpost te passeren.
Dinsdag, 2-02-2010: Het regent 's ochtends de spuigaten uit (én de putdeksels).
We maken een korte wandeling: spectaculair! 's Middags klaart het weer wat op en lopen we een zelfbedachte levada-zwerftocht door Funchal.
Voor de liefhebbers: we hebben de Levada's do Piornais, dos Barreiros, do Pilar, de São João en do Cavalo in onze tocht opgenomen. M.n. de Levada (Caminho) do Pilar en de São João vonden we, om verschillende redenen, erg leuk.
Het was weer weer redelijk goed en namen we de bus naar Barreiros, vanwaar we via Saõ Joaõ en Boa Morte op de Levada do Norte kwamen. Deze is niet al te moeilijk, maar bleek door beschadigingen niet zo simpel te zijn als de boekjes aangeven.
Bij Cruz de Caldeira stapten we over op de Levada do Karzan die ons naar Cabo Girão voerde. Nù konden we van het uitzicht genieten dat ons de 31ste was ontnomen.
Vervolgens bracht de Levada do Facho ons weer terug op de Levada do Norte, die we af liepen tot Estreite de Cámara de Lobos.
De bus bracht ons vervolgens weer bij het hotel.
Donderdag, 4-02-2010: We deden de tocht die 2-02 vanwege het weer niet was doorgegaan:
het werd een wandeling langs die enorm simpele Levada da Serra de Faial. Het regende pijpenstelen en behalve de gids was er maar één andere liefhebber. We klauterden bij Choupana via een steil wegje naar de Levada da Choupana, die al gauw overgaat in de Lev. da Serra de Faial. Daarop kwamen we al spoedig een levada-controleur/reparateur tegen, die meldde dat er op zeven plaatsen beschadigingen waren. Daarna verliet hij ons op zijn brommertje. Wij ploeterden door, onder andere over een deels weggespoeld brugje en een grote aardverschuiving.
In Camacha werd het tijd voor een droge plek (met koffie). Hierna liepen we nog door tot Rochão en werden vervolgens naar ons hotel teruggebracht. 's Middags hebben we nog een tochtje over de promenade gemaakt.
Vrijdag, 5-02-2010: We nemen de bus naar Camacha. Het stuk Levada tussen Camacha en Rochão lopen we opnieuw. Daarna loopt de levada een tijd langs de weg.
Dat is duidelijk te zien aan het onwaarschijnlijk reliëfloze verloop dat deze over grote afstand heeft. Als we daarna, even voor Eira de Fora, samen met de levada de weg willen verlaten, bezweert een levada-werker dat niet te doen. Het zou er levensgevaarlijk zijn. Na de regen van gister is dat niet onwaarschijnlijk en we besluiten onze tocht verder langs de weg te vervolgen. (Hierbij kruisen we de Levada do Piso.)
Bij Sítio das Quatro Estradas kiezen we voor het voorstel van Sunflower en komen via de rechterafslag en eentje links bij de daaropvolgende T-splitsing op een reliëfrijke en schitterende bosweg. Deze voert ons naar Santo de Serra, waarna wij na een omelet en een glas cola voor de weg naar Santa Cruz kiezen. We gaan 650m omlaag in maar iets meer dan een uur.
Zaterdag, 6-02-2010: We proberen met de bus naar Maroços te komen. De "guia" blijkt echter achterhaald te zijn en er zit niets anders op dat de bus naar Santo da Serra te nemen, om vandaar op de Levada do Caniçal terecht te kunnen komen.
Vanaf de halte aan de westzijde van het dorp lopen we naar het oosten, om via de ER213 aan te koersen op Maroços. Eenmaal op de ER108 laten we ons verleiden naar rechts te lopen. De Madeira-kaart van Freytag suggereert dat je zo bij de Fonte Vermelha kunt komen. Dat blijkt een misrekening: we komen niet op de Levada do Caniçal terecht, wat we ook proberen als we later eenmaal in Maroços zijn. De buurtschap op de heuvelrug tussen de ER108 en de ER206 blijkt een bezoek waard, evenals Maroços zelf. En passant lopen we we op de Levada das Trindades, de Levada do Desembarcodouro en das Fiqueras. Dat laatste is niet zo bijzonder, omdat deze langs de Ribeiro de Machico loopt en langs de weg naar het stadje. In Machico lopen we als vanzelf tegen het busstation van de SAM. Het is deze maatschappij die ons weer terug naar Funchal brengt.
Zondag, 7-02-2010: We lopen voor de zoveelste keer langs de kust naar het westen.
Onderweg zien we grote beschadigingen aan het normale wegdek.
We komen nu verder dan ooit: tot Cámara do Lobos, waar we ook al eens op die verregende zondag waren geweest. Eerst drinken we wat koffie in het tentje waar ook Churchill verbleef.
Ik ben benieuwd of ons bezoek ook als toeristentrekker gebruikt zal gaan worden. We hebben vervolgens de enorme mazzel dat de vrijwillige brandweer er een oefening houdt. We staat op de eerste rang; alles gaat goed, maar traag. We weten nu dat het, na dit oefenen, al heel gauw "om het echie" zou gaan.
Op de terugweg passeren we een Steenloper. In het winkelcentrum Forum Madeira hebben we wat gegeten en gedronken, al was het maar om de heftige buien te ontlopen. Veel nut had dat overigens niet.
De grap dat Madeira in het Portugees geen "hout" maar "water" of "regen" moet betekenen, werd door de gids die ons op twee tochten begeleidde niet begrepen. Ondanks alle vocht ("humor") is deze vakantie niet in het water gevallen, daarvoor is de natuur te schitterend en waren de uitdagingen op de levada's te bijzonder.
Gebruikte kaarten:
Madeira (1:40.000), Freytag & Berndt
Mapa da Madeira, Body.Mind.Madeira (zie ook www.madeiraislands.travel); gratis bij de Tourist Information.
Sightseeing Funchal, map of Funchal (Carristur); gratis bij deze organisatie.
Gebruikte boeken en boekjes:
J.&P.Underwood: Madeira, car tours and walks; Uitg.Sunflower, 9e editie; 2008; ISBN 978-1-85691-341-6 (zie ook www.sunflowerbooks.co.uk)
Raimundo Quintal: Levada's en Wandelpaden op Madeira; Uitg.Francisco Ribeiro, 2e druk, 2001, ISBN 972-9177-26-0
Koos van Dort: Madeira, SNP-wandelgidsen; Uitg.Van Reemst, 2004, ISBN 90-410-2486-7
Dir.Reg. do Turismo: Guia de Autocarros, dec.2008 (zie ook www.madeiraislands.travel). Dit werd ons door de Tourist Information als de meest recente uitgave verkocht (à €1.25). Hij past niet voor 100% bij de huidige dienstregelingen. Wel geeft hij per lijn het traject weer en weet je welke maatschappij welke lijn onderhoudt. Echt een puzzelboekje voor als het slecht weer is. De lettertjes zijn klein; hopelijk is er iemand met positieve lenzen in de buurt. Je kunt ook maar beter niet kleurenblind zijn. Het oranje, geel, groen en blauw op m.n. blz.26-27 zullen dan problemen opleveren. Verder: op blz.5 verwijst men voor lijn 29 naar blz.48. Daar staat lijn 129. Op de halte wordt 129 aangegeven, maar op de bus 29 en pas op: de stadsbus (zie blz.4 en 10) kent [eveneens] een lijn 29. Er komen (meer) lijnen met een zelfde nummer voor: lijn 1, 2, 4, 6 en 20.
Links:
Voor info over de staat van de levada's (maar ik heb de indruk dat hij niet regelmatig geüpdate wordt):
http://www.madeiraislands.travel/pls/madeira/wsmwhom0.home?p_sub=3&p_lingua=en
en
http://www.madeiraislands.travel/pls/madeira/wsmwhom0.conteudos_area?p_cot_id=383&p_lingua=en
Over de 43 Madeirese vogelsoorten:
http://www.madeirabirds.com/madeira_birds
Over zeezoogdieren:
http://www.cetaceosonline.com/index.asp?idioma=2
http://www.madeira-live.com/nl/whales-dolphins.html
Over 2 belangrijke busmaatschappijen (maar zie ook boven):
http://www.rodoeste.pt/Index1.html
http://www.horariosdofunchal.pt/images/stories/pdf/mapainterurbano.pdf
Maak jouw eigen website met JouwWeb